Hoofdcontent

Vier nieuwe culturele partners mogen het verschil maken in de wijk

Bijeenkomst Gezond met Cultuur MFC Het Mozaïek

Welke culturele partners willen het verschil maken voor de gezondheid van inwoners van Oud-Oost, Bilgaard, de Vrijheidswijk en Camminghaburen? Op 24 januari kwam de cultuursector naar het vervolg van het programma Gezond met Cultuur in MFC Het Mozaïek. Naast gesprekken over de issues in de wijken werd opgedane kennis gedeeld. Winnaar van de eerste ronde in Heechterp-Schieringen Theatercollectief 't Verskil deelde wat participatief theater voor de positieve gezondheid van mensen kan betekenen: “Mensen durven uit hun schulp te kruipen.”

De komende jaren wordt extra in kunst en cultuur geïnvesteerd in de vijf oostelijke wijken van Leeuwarden. Er is voor elke wijk € 80.000, – beschikbaar om met, voor en door bewoners te werken aan de positieve gezondheid van de bewoners middels kunst en cultuur. Kunstkade is procesleider van dit programma Gezond met Cultuur, Leeuwarden Oost financiert.

Vier nieuwe culturele partners mogen het verschil maken in de wijk

Lange termijn
In de introductie vertelde communicatieadviseur Thamara Gerrits van Leeuwarden Oost dat de aanpak om de gezondheid van bewoners te verbeteren effectief, aantoonbaar werkend en ook duurzaam moet zijn, “zodat er iets moois staat waar bewoners mee verder kunnen.” De effecten borgen op een lange termijn is ook een van de wensen van Johan Kolsteeg, RUG-onderzoeker op het gebied van organisatie en communicatie in de kunsten. Hij ging in op zijn rol binnen het programma en is verheugd dat de gemeente kiest voor onderzoek vanaf het begin in plaats van een evaluatie achteraf.

Vaardigheden
Er zijn volgens hem al bibliotheken volgeschreven waaruit blijkt dát kunst en cultuurparticipatie de (mentale) gezondheid van mensen verbetert. Denk aan onderlinge verbondenheid, een veilige wijk, persoonlijke veranderingen en zelfvertrouwen. Wat daarbij geleerd is uit eerdere onderzoeksprojecten: aangesloten moet worden bij de leefwereld van bewoners en deelnemers moeten vanaf het begin bij het proces betrokken worden. Van kunstenaars vraagt het vaardigheden zoals communiceren, delen van het proces en aanvoelen wat er speelt en wat belangrijk is voor mensen. In de wijkvisies van de vijf wijken van Leeuwarden Oost is volgens Kolsteeg al veel voorwerk gedaan, die inzicht bieden in hetgeen in de wijken leeft. Ook roemt hij de lange-termijn en domein overstijgende aanpak die Leeuwarden durft te kiezen. Bekijk de PowerPoint van Johan Kolsteeg.

Korter leven 
Coördinator Gezondheid Anne Marie Schepers nam ons in vogelvlucht mee in het programma Leeuwarden Oost waarin Gezond met Cultuur is ingebed. Met inmiddels meer dan vijftig samenwerkingspartners wordt er twintig jaar ingezet op verbeteringen in Leeuwarden Oost, dat bestaat uit de vijf wijken Bilgaard, Heechterp-Schieringen, Vrijheidswijk, Oud-Oost en Camminghaburen. In totaal gaat het om 36.000 inwoners, een derde deel van de stad. Ze deelde een  aantal uitkomsten uit dataonderzoek die de urgentie van het programma aantonen. Bijvoorbeeld: 55% van alle bijstandsgerechtigden in de gemeente Leeuwarden woont in Oost, Leeuwarden staat landelijk op plek 7 qua werkloosheid en mensen ervaren de openbare ruimte in Oost niet als plezierig en veilig. Mensen in Oost leven ook 5-7 jaar korter, en in minder goede gezondheid. “Het is helder dat hier meer nodig is dan een betere bloeddruk en BMI. We kijken vanuit een breed perspectief”, aldus Anne Marie. “Het doorbreken van armoede is de grootste opgave, voor de nieuwe generatie moet het hier echt anders zijn. Mijn droom is dat we over twintig jaar zeggen: was hier iets aan de hand?”

Theatercollectief 't Verskil
Vorig jaar is binnen Gezond met Cultuur een winnaar gekozen die in Heechterp-Schieringen een kunstproject gaat uitvoeren voor een betere gezondheid van de inwoners: theatercollectief 't Verskil.  Frank Elsink van het collectief maakte ons los door een interactieve oefening, vertelde over het plan en toonde een filmpje daarover: met een rommelruilbakfiets gaan ze de wijk in om vooral in gesprek te gaan met bewoners: wat zitten ze mee, wat zouden ze willen, waar hebben ze behoefte aan? In aansluiting daarop zetten ze theater, fotografie of andere kunstvormen in, om bewoners weer in hun kracht te laten komen. 
Eerder maakten ze onder andere een voorstelling over mentale gezondheid. De theaterprogramma's van 't Verskil zijn eigenlijk voor mensen “die nooit iets met theater zouden doen”, zo vertelde Frank. Nathan Oosthuis, penningmeester van de stichting die 't Verskil onlangs is geworden, vertelde wat hem opvalt aan de manier van werken van het 't Verskil: “Mensen durven uit hun schulp komen.”

Tafelgesprekken
Daarna was het tijd om te horen welke issues er spelen in de vier wijken. Inwoners van de wijk, sleutelfiguren, culturele organisaties, kunstenaars en onderzoekers gingen in gesprek: welke behoefte leeft er? Welke problemen spelen er? Van iedere wijk is een lijst gemaakt met vragen, problemen en ideeën. Veelgenoemde punten zijn: onderbemande wijkbesturen, het missen van een plek voor jongeren, eenzaamheid onder ouderen en het missen van verbinding tussen jong en oud. 

Adviesraad
Via een tweetal formulieren kunnen kunstenaars en culturele instellingen een plan insturen. Je kunt meedoen als eigenaar van een plan of als samenwerkingspartner. Een adviesraad van Leeuwarden Oost/Kunstkade en sleutelfiguren uit de wijk selecteert de ingediende projecten. De sleutelfiguren zijn wijkbewoners die weten wat er speelt, zij hebben daarom een belangrijke stem in de keuze. Procesbegeleider Margriet Zuiderbaan van Kunstkade legde voor de informele lunch nog uit waar de Adviesraad op let: “Het gaat om inhoudelijke kwaliteit, organisatiekracht en lange termijneffect. Het moet niet alleen iets moois zijn, maar ook iets bijdragen.” Bekijk hier de projectvoorwaarden.

De deadline voor het indienen van het projectplan ligt op 14 februari. Samenwerkingspartners hoeven niet meteen een heel plan in te dienen, maar wel aan te geven of ze een bijdrage willen leveren. Een exacte invulling hiervan mag later worden gegeven. Vijf maart komt de adviesraad bijeen en beslist welke kunstenaars/culturele instellingen projectleiders in de 4 wijken zullen worden. In de week van 10 maart ontvangt iedereen uitsluitsel.

 

Lees alles over Gezond met Cultuur